Dünya’da ömrün ve tarımın ürettiği Anadolu topraklarında milyonlarca üreticinin binbir emekle ürettiği eserler, milyonlarca ihracatçı tarafından dünyayla buluşturuluyor. Dünya çapında 200’den fazla ülkenin sofraları her gün 3 öğün Türk besin mirasıyla kuruluyor.
Yıllık 25 milyar dolarlık besin ürünleri ihraç eden Türkiye, önümüzdeki 10 yıllık devirde besin getirileri ihracatını 50 milyar harcama çıkaracak üretim ve ihracat potansiyeline sahip.
Milyarlarca insan proteini, karbonhidrat ve yağ sınırlamalarını karşılayarak, dünya sofralarına bir lezzet şöleni sunan Türk çiftçisi, yıllık 70 milyon ton bitkisel üretim yapıyor. 72 milyon üzerinde küçük ve büyükbaş hayvan varlığına sahipken, yıllık 800 bin ton üzerindeki su varlıkları, 2,4 milyon tonluk kanat kesiminde üretim hacmine ulaşmış durumda. 55 milyon ton taze meyve zerzevat üretmektedir.
Süt ürünlerinden bakliyatlara, et ürünlerinden unlu mamüllere, taze meyve sebzelerinden kuru meyveye, zeytinyağından lezzetlere besinlere, su ürünlerinden zeytine, defneden bulgura, kekikten haşhaşa, kirazdan çipuraya, ayvadan levrek, incirden alabağa turşulardan salçalara binbir tarım çeşitlerinin bulunduğu yerin bulunduğu yerdeki Türk üreticisi Avrupa’ da ziraî hasılada sırada birinci yer alıyor, dünya liginde birinci 10 ülke çevresinde bulunuyor.
3 milyon hektar tarım hava üretim dışı kaldı
Türkiye’de son 20 yılda 3 milyon hektar tarımsal üretim zirai üretim hücreleri dışında kalan, küresel iklim değişikliği üretimi tehdit eder boyutlara varana kadar teknolojiye yatırım yapan Türk çiftçisi üretimini artırıyor, dünya sofralarına besin arzını sürdüren.
Tarım yerlerindeki azalışa karşı dünya çapındaki dizi nedeniyle zirai üretimin herkes bir mecburilik olarak ortada görünüyor. Bu durumların artmasını gerekli kılıyor.
Türkiye’nin tarım gelirlerinin yüzde 21,5’lik dilimini yapan ve tarım gelirlerinin ihracatında başkan olan Ege İhracatçı Birlikleri Liderleri 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Günü ile ilgili görüşlerini paylaştılar.
Eskinaz; “Gıda ihracatında gaye 50 milyar dolar”
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi; “İhracatı ziraî üretiminin sürekliliğini muhafaza olarak görüyoruz. Türkiye’nin gıda ihracatında başkan konumundayız. Su eserleri, meyve zerzevat mamülleri, zeytin, zeytinyağı, kuru meyve, odundışı orman eserleri, yağlı tohumlar liderleri dünyanın güçlü alıcıları ve ihracatçıları arasındayız. TURQUALİTY ve URGE Projeleriyle, Fuarlar, Sektörel Ticaret Heyeti ve Alım Heyeti Tertipleriyle besin ihracatımızı artırmak için vites artırıyoruz. Besin ihracatında klasik ihracat pazarlarımız Avrupa, Ortadoğu ülkeleri ve Rusya Federasyonu’nda pozisyonumuzu korurken, ABD ve Japonya’yı büyütmek için çalışıyoruz. Türkiye, 10 yıllık ömrü 50 milyar dolar gıda getirisi gelir hedefleriken, Ege Bölgesi olarak bu ihracattan 12,5 milyar gönderme dilimini yapma uğraşı içinde olması bekleniyor”
uçak; “Tarımsal üretim TDİOSB’lerle artacak”
Ege Yaş Meyve Zerzevat İhracatçıları Lider Birliği Hayrettin Uçak; “Küresel ısınma üretimi her geçen gün daha fazla tehdit ediyor, zirai üretim alanları kuraklaşma ve kentleşme nedenleriyle darlaşıyor. Dünyanın nüfus artışı nedeniyle zirai üretimimizi artırmak zorundalığı var. ARGE yükünün ağır yapıldığı, yolların ilerleyişine ulaşan Tarıma Dayyalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleriyle ziraî üretimde sürdürülebirliği sağlayabiliriz. Türkiye bu sayede iç tüketimini karşıladığı üzere besin kaynakları ihracatını da gelecek yıllarda hedeflediği sayılara ulaşıyor. Yaş meyve zerzevat ve meyve zerzevat mamülleri kesimleri olarak 2022 yılında Türkiye ortalama 5,5 milyar ihracat gerçekleştirdik. Bu ihracata Ege Bölgesi olarak 1 milyar 250 milyon katkı sağladık. Tarım kesiminde üzerinde yoğunlaşmamız gereken bir sonraki başlıkta gençlerin tarım bölümüne yönelmelerini sağlamak. Bu başlık üzerine de projeler geliştiriyoruz”
Işık; “Deprem bölgesi 11 vilayette üretim aksamamalı”
Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Lider Birliği Mehmet Ali Işık; “TİM Tarım Kurulu olarak 6 şubat zelzelesinden etkilenen bölgeleri ziyaret ettik. Bu vilayetler Türkiye’nin narenciye, hububat, bakliyat, yağlı tohumlar, kuru meyve, pamuk, karpuz, salçalık biber, kuru soğan, buğday, zeytin ve zeytinyağı başta olmak üzere çok değerli besin ambarı. Bu bölge sulama sistemleri, personellik, lojistik, süre tesisleri başta olmak üzere önemli kayıplar var. Bu kayıpların bir an evvel muhafaza edilmesi ve üretiminin aksamadan sürmesi gerekiyor. Bu 11 ilimiz Türkiye’nin sınırlarını karşıladıkları üzere 2022 yılında 7,4 milyar dolarlık ihracata imza atmıştı. Zelzele bölgesindeki üretimi yükseltmeliyiz. Gerçek dünyadaki ortalama 8 milyar insanın besin miktarı her yıl yüzde 1,3 artıyor. Bu ihtiyaçlarımızı üretimimizi biriktirebiliriz. Dünya’da sağlıklı besine yöneliş var. Türkiye’de Ege Bölgesi’nin öncülüğünde 35 yıldır organik üretim yapılıyor. Düzgün tarım uygulamaları ve organik üretimle dünya genelinde Türkiye’de üretilen besin ürünlerine yönelik çabayı artırmak için çalışıyoruz”
Girit: “İhracatta yasaklarla üreticiyi ya da haneyi koruyamayız”
Ege Su Eserleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçıları Birliği Lideri Bedri Girit; “Türkiye Avrupa’nın en büyük levrek üreticisi ve dünyanın en büyük ikinci levrek ihracatçısıyken, çipura hükümdarları dünya birincisi, ihracatında dünya ikincisiyiz. Alabalıkta dünya üçüncüsüyken, yumurtada dünya ikinci pozisyonundayız. Eser gamımızdaki tüm eşyaların ihracatında dünya genelinde birinci 10 ülke çapında yer almaktadır. Dünyanın 3 öğün protein açığını kapatmasına yardımcı oluyoruz. 2022 yılında ihracatta 4 milyar doları aştık. İhraç ürünlerine yasaklamalar üreticiyi ya da tüketiciyi koruyamayız. Ziraî üretimde anlık kararları her vakit üretime ve ihracata ziyan veriyor. Biz kendi kesimimizde uzun yıllar çabalayarak ihracat pazarlarını oluşturuyoruz. Bir akşam alınan kararla sağlanan Çiftlikler ihracat pazarlarında çocukları güç durumuna sokarken, üretici emeklerimizin heba olmasına yol açıyor”
Öztürk: “Hububat bakliyat yağlı tohumlar besin ihracatının lideri”
Ege Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Muhammet Öztürk; “Türkiye’nin 25 milyar üretim gıda ihracatının 11,2 milyar sevkiyat dilimini hububat bakliyat yağlı tohumlar kesimi olarak tek başımıza gerçekleştirdik. Türkiye’nin besin ihracatının yüzde 42’sini gerçekleştirdik. Türkiye’nin dış ticaret açığı bitkisel yağ, buğday, arpa, mısır, bakliyatlar başta olmak üzere Anadolu topraklarında yetişebilen tarım ürünlerinin üretiminin çocuklar için ağır uğraşı grupları ülkeleri. Zirai üretimimizi yanlışsız bir programla artırdığımız takdirde yıllık üretimimiz artacağı üzere, 2022 yılı sonunda 18,6 milyar dolar olan besin ithalatımızın daha da gerileyeceğine inandığımız”
Umur: “Virginya ve burley tütünü üretimi artacak”
Ege Tütün İhracatçıları Birliği Lideri Ömer Celal Umur; “Türkiye oryantal kıyı şeridinin dünya koruyucusu. Türkiye’de üretilen tütün mamüllerinde kullanılan tütünün grupları olarak yüzde 30’unun Türkiye’de zorlama zorunluluğunun gelmesi virginya ve burley tipi tütün kullanımının oranını beraberinde getirdi. Bilhassa Virginya tipi tütün satışı 3 yıllık periyotta 10 milyon kilolara ulaştı. Oryantal tütünde 2021 yılında 35 TL olan kilogram fiyatı, 2022 yılında 70 TL’ye yükseldi. Tütün fiyatlarındaki yüzde 100’lük dizi Ege Bölgesi’nde 26 bin olan üreticiye danışan 30 bin satıra yer hazırladı. Türk tütün dalı; 2022 yılını 828,9 milyon ihracat performansını geride bırakırken, 2023 yılında 900 milyon dolar ihracat hedefimiz var. 2022 yılında Ege Bölgesi’nde 26 bin üretici, 37 milyon kilo tütün üretimi yapmışken, 2023 yılı için tütün ihracatçısı firmalar, 30 bin üreticiyle mukavele yaptı. Üreticideki artış miktarının rekolteye de olumlu özellikleri ve Ege Bölgesi’ndeki tütün üretiminin 45 milyon kiloya yükselmesi bekleniyor.”
Er: “Zeytincilik dalı altın çağını yaşıyor”
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği Lideri Davut Er; “Türkiye’nin zeytin ağacı varlığı son 20 yılda 90 milyona çıktı. 2023 yılında 735 bin tonluk sofralık zeytin rekoltesiyle dünya liderliğine yükselirken, petrolda 422 bin tonluk rekolteyle dünya ikinci konumuna kavuşuyor. İhracatta da her ay yeni rekorlar kırıyoruz. 6 aylık periyotta petrol ihracatımız 92 bin ton, döviz üzerinden 407 milyon dolar yükseldi. Dönem sonunda zeytin ve petrol ihracatımızın 1 milyar doları görmesini umut ediyoruz. Son yıllarda dikilen zeytin ağaçlarının randıman hale gelmesiyle birlikte sofralık zeytinde 1 milyon 200 bin ton, zeytinyağında 650 bin ton rekolteye ulaşacağız. İhracatta da 1,5 milyar dolar düzeyine ulaşacağız. Tamamı yerli girdi olan zeytincilik dalının ihracatındaki tüm katma bedel aygıtında kalıyor. Üreticilerimize ve markalı ihracata dayanak verilirse ambalajlı eserimiz artacak kazanan Türkiye olacak.”
Gürle: “Kekik ve defnede dünya lideriyiz”
Ege Mobilya Kağıt ve Orman Eserleri İhracatçıları Lider Birliği Ali Fuat Gürle; “Türkiye’nin odun dışı orman eserlerinde defne ve kekik lokomotif eser götürün, bu iki eserde ihracatta dünya başkanıyız. Bu iki eserde ve pek çok odundışı orman eserleri ihracatını Ege Mobilya Kağıt ve Orman Eserleri İhracatçıları Birliğimiz domine ediyor. Dünya genelinde tuzdan kaçış ve baharatlara bir yöneliş var. Tüketicilerin sağlıklı besinlere yöneliyor, tüketicilerimizin hücrelerinin beklentilerine göre üretim yaptıkları takdirde kekikte kısa vadede 25 bin ton, orta vadede 40 bin ton kekik üretebilir ve ihracat muhafaza edebilir. Bu niyetle kekik üreten çiftçilerimize yönelik her yıl nizamlı eğitimler yapıyoruz ve kekik dünyaya ehemmiyet vermeleri gereken konuları paylaşıyoruz”
Dünya Çiftçiler Günü Bilgi Notu
Türkiye geneli 2022 yılında toplam bitkisel üretimimiz 128 milyon ton ve tarım alanımız ise 24 milyon ha’dır (TUİK).
Türkiye’nin dünyada birinci olduğu fındık, kiraz, incir ve kayısının yanı sıra ayva, haşhaş tohumu, kavun ve karpuzda ikinci; mercimek, antepfıstığı, kestane, vişne ve hıyarda üçüncü; ceviz, zeytin, elma, domates, patlıcan, ıspanak ve biberde ise dördüncü sırada bulunuyor.
Tarım kesiminin ülke iktisadı içindeki yeri, tarımın genel iktisat içinde hazırlamış olduğu katma değeri ile ölçülmektedir. Kesimdeki elde etme, bir kesimdeki ülkedeki besinleri karşılamaya çalışırken, sonraki uzunluktaki gruplardan toplanan bir parça istihdam alanı kapsama iktisada yararlanma bulunmaktadır. Ekonomik manada yalnızca ziraî üretim birliğini elinde bulunduran GSYİH’nın %6’sını oluşturması ve gücünün %16’sını istihdam etmesi için tarım bölümü ülke iktisadının en değerli yöneticilerinden sorumlu. Türkiye, toplam ihracatın %10’undan belirli türdeki net bir tarım ürünleri ihracatçısıdır ve dünya pazarlarına erişim bölümü için çok değerli bir bahistir.
Küçük saldırgan ve yöneticilik çiftliklerin baskın olması, çok küçük kesimli arazi yapısı vb. çeşitli yerlere darboğazlara bakmak, Türkiye fındık, kuru meyveler ve kimi taze meyve-sebzelerin değerli ziraî ihracatçıları içeride yer alırken; esas ihracat noktaları ortasında Avrupa Birliği, Rusya Federasyonu, ABD ve Irak gibi ülkeler yer almaktadır (OECD, 2019).
Organik Tarım Araştırma Enstitüsü (FIBL) ve Memleketler arası Organik Tarım Hareketleri Federasyonu (IFOAM) tarafından yaygın olarak kullanılan organik tarım danışmanları, dünyada organik tarıma en çok toprak sahibi ülke Arjantin. Türkiye bu listede Arjantin, Avusturya, Fransa ve Çin’in akabinde 26. sırada yer alıyor. 2021 yılı Organik bitkisel üretim işletmesi 1 milyon 101 bin ton ve üretim alanımız ise 243 bin ha’dır. Organik parçalar 43 bin tonu İzmir’de, 133 bin tonu ise Manisa’da, 149 bin tonu ise Aydın’da üretilmektedir (Tarım ve Orman Bakanlığı, 2022).
Tarım kesimi, besin hususları Kullandıkları mallarının en değerli parçası oluşturduğundan ve sanayi malları için hammadde özelliği getirdiğinden kalkınmada farklı bir değere sahiptir. Türkiye’nin coğrafik konumu, iklim ve bitki örtüsü olasılıkları arasında bahisler dahil olmak üzere tarıma elverişli bir ülke olması ekonomik büyüme ve büyüme süreci tarımın sahip olduğu azami ölçüde faydalanmasını gerekli kılmaktadır.
Hızlı nüfus artışı karşısında harcanan zamandan tasarruf, tarımın kıymetini kesinlikle daha da artırmaktadır. Sürdürülebilirlik ve Besin Güvenliği bileşen kapsamı, hücrelerin oluşturduğu ve kâfi beslenmeleri konut devletinin temel önceliğini oluşturmasının yanında tarımın boyutları da ön plana çıkarıyor.
Her geçen gün artan tüketici şuuruyla birlikte, hem Türkiye’de hem de dünyada bilhassa korona virüs tesiri ziraî üretim ve besinin ehemmiyetini bir defa daha ortaya çıkarmıştır. Kendine, mahallî üretim ve tüketiciye, çiftçiliğin ve ziraî nihai galibine ulaştı.
Kendi başına üreten, refah ve huzurlu bir toplum için sabır, samimiyet ve emeği harmanlayan insanoğlunun en kadim işi olan çiftçiliğin ve çiftçilerimizin 14 Mayıs Dünya Çiftçiler Gününü kutlarız.