EMASYA Protokolü, Türkiye’de uygulanan bir düzenlemedir ve “Emniyet-Asayiş-Yardımlaşma” ifadelerinin kısaltmasıdır. Protokol, askerin ve polisin yeterli olmadığı durumlarda toplumsal olaylara müdahale etme imkanı tanıyan bir düzenleme olarak 1997 yılında yürürlüğe girdi. 2010 yılında ise kaldırıldı. AKUT’un kurucu üyesi ve eski başkanı Nasuh Mahruki, EMASYA Protokolü’nün yeniden gündeme gelmesiyle ilgili bir anket yaparak afetlerdeki doğrudan görev, yetki ve sorumlulukların geri verilmesi gerektiğini sorguladı.
EMASYA protokolü nedir?
EMASYA Protokolü, Türkiye’de 1997 yılında “Emniyet-Asayiş-Yardımlaşma” kavramları üzerine oluşturulan bir düzenlemedir. Bu protokol, askerlerin, polislerin yetersiz kaldığı durumlarda toplumsal olaylara müdahale etme yetkisi tanımaktaydı. Protokol, 5442 Sayılı İl İdaresi Kanunu’nun 11/D maddesine dayanılarak, İçişleri Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı arasında imzalandı. Protokol, toplam 27 maddeden oluşuyordu ve askerlerin, vali izniyle, şehirlerdeki toplumsal olaylara müdahale etmesine olanak tanıyordu.
Ancak EMASYA Protokolü, sivil toplum örgütlerinin eleştirileri ve toplumsal tepkiler sonucu, 2010 yılında kaldırıldı. Kaldırılma sebebi olarak, protokolün askeri ve sivil hizmetlerin birbirine karıştırılmasına yol açtığı, insan hakları ihlallerine neden olduğu ve hukuk devleti prensiplerine aykırı olduğu gösterildi.
Son zamanlarda Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremlerin ardından EMASYA Protokolü tekrar gündeme gelmiştir. Bazı sivil toplum örgütleri, doğal afetlerde acil durum müdahalelerinin hızlandırılması amacıyla EMASYA Protokolü’nün yeniden hayata geçirilmesi gerektiğini savunmaktadır. Ancak, bu konuda henüz bir karar verilmemiştir.
EMASYA neden kaldırıldı?
Deprem felaketi sonrasında 10 ilde büyük yıkıma neden olan olaylarda EMASYA protokolü, askerlerin hızlı bir şekilde yardıma koşmasını sağlamak için kullanılabilecek bir seçenekti ancak protokol 2010 yılında kaldırıldı. Gazeteci Soner Yalçın, EMASYA’nın FETÖ ve işbirlikçileri tarafından ‘darbeye zemin hazırladığı’ gerekçesiyle iptal edildiğini açıkladı. Yalçın, “EMASYA kaldırılsın” diyenlerin, bugün “Asker nerede?” diye bağırmasını eleştirdi. Kahramanmaraş’taki son depremin ardından EMASYA protokolü yeniden gündeme gelmiş olsa da, protokolün geri getirilip getirilmeyeceği henüz belirsizliğini korumaktadır.