Maçka Parkı’nda bulunan İnönü heykelinin, Sultan Abdülaziz’in adını yaşatmak için yaptırmaya başladığı caminin üzerine inşa edildiği ortaya çıktı.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin koruma altına aldığı heykelin platformunun açılışı, 1 Nisan 2022 tarihinde Ekrem İmamoğlu tarafından gerçekleştirilmişti. Tarih Yazarı ve Emekli Kurmay Albay Ziya Burcuoğlu, Abdülaziz Han şehit edilince temeli atılmış halde olan cami inşaatının 1940’lı yıllara kadar öyle kaldığını belirterek, “İnönü zamanında oraya bir heykel yapımı planlanıyor. ihtilalinde depoda olduğu akıllara gelen heykel, tamirat 1982 yılında İnönü’nün Maçka’daki köşkünün önüne dikildi” dedi. Sultan Abdülaziz’in görüntüsü Aziziye Camii’nin yerinde bulunan heykeli, havadan görüntülendi.
Beşiktaş, Maçka’daki İsmet İnönü Parkı’nda yer alan İnönü heykeli, Sultan Abdülaziz tarafından temeli atılan Aziziye Camii’nin arazisinin tam üstüne koyuldu. Sultan Abdülaziz’in vefatı nedeniyle inşaatı duran caminin temeli, 1940’ta İsmet İnönü’nün emriyle yıkıldı. Vakıf mülkü olan araziyi, tek partili dönemde kendi zimmetine giren İsmet İnönü, Sultan Abdülaziz’in evi olan cami yapısının yıkarak üzerine park ve ev yaptırdı. 1982 yılında açılışı yapılan ve cami arazisinin dikilen heykeli üzerine, geçen yıl İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından koruma altına alınırken deniz seyir platformuna yapılmasına karar verildi. Platformun açılışı 1 Nisan 2022’de İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu tarafından gerçekleştirilmişti. Sultan Abdülaziz’in hayali olan caminin yerinde bulunan heykeli havadan görüntülendi.
“Sultan Abdülaziz Han şehit edilince cami inşaatı durdu”
Sultan Abdülaziz’in açıklaması Aziziye Camii hakkında bilgi veren Tarih Yazarı ve Emekli Kurmay Albay Ziya Burcuoğlu, “Beşiktaş’ta Akaretler diye bir semt var. Cami inşaatının yapımı için daha sonra da caminin devamını sağlamak için bir vakıf kurarak ona ‘akar’ verecek bina yapıyor.Sıra evler olarak, toplu konut tipinde binaları yaptırıyor. Herkes bilir, İstanbul’da ‘Yeni Camii’ var bu camiinin akarı, Mısır Çarşısı’dır.İşte bu maksatla Sultan Abdülaziz Han’da cami yaptırmak için vakıf olarak bu binaları yaptırıyor ve ‘Akaretler’ ismi Oralardan geliyor.Beşiktaş’ta Akaretler ‘e çıkıp devam edeceğinde Maçka’ya gidiyor, Maçka Parkı’na şimdi buyur.Caminin esas yeri orasıdır.Bu bölge planlanıyor cami ancak Sultan Abdülaziz Han şehit edilince cami inşaatı durdu. Temelleri atılıyor, inşaat biraz ilerlemiş oluyor ancak şehit olmasından sonra kalıyor. Caminin inşaatı 1940’lı yıllara kadar öyle kalıyor, temelleri atılmış bir miktar ilave edilmiş halde. Tek parti döneminde, İnönü zamanında oraya bir heykel yapılması planlanıyor. İnönü Cumhurbaşkanlığı gördükten sonra o gözaltına alındı” ifadesini kullandı.
“Bizans meraklıları mimar: Henri Prost”
Cumhuriyet dönemi şehir planlamacısı Henri Prost’un düzenlemelerini anlatan Burcuoğlu, “İstanbul’un mimarıyla özel olarak ilan edilen Henri Prost isminde bir mimar var. Bu mimar İstanbul Nazım Planı’nı yapıyor. Ancak bu mimarın özelliği var. Bu daha önce İstanbul’a gelmiş, Bizans ile ilgili çalışmış yapmış. uygulamıştır tek parti döneminde. Camii’sini yıktırmak olup onun yerine gezi parkı yaptırmıştır.Bugün Orhaniye Kışlası var Yıldız Sarayı’nın hemen yanında o kışlanın içinde çok güzel bir camisi vardır. Bugün hala aynı onun gibi. Prost’un ilk işi Topçular Kışlası’nı ve Taksim Camii’ni çekip Gezi Parkı olarak düzenlemeti” şeklinde konuştu.
“Halk o dönemde heykelin dikilebileceği mani oluyor”
Heykelin cami arazisine yerleşimini aktaran Ziya Burcuoğlu, “İnönü Cumhurbaşkanlığı’nı kurduktan sonra 1940’lı yıllarda o zaman göre adetti diyelim her tarafta sadece resmi yerlerde değil diğer kamu bölgelerinde da resimlerini, heykellerini yaptırmak için inşae geçişi. nun resmi vardı.İlkokula getirdiğim zaman dershanede resim olarak İnönü’nün resmi vardı.Atatürk falan yoktu,hiç bahsedilmezdi.Bundan ilham alarak Aziziye Camii’sinin aşağısında bu Taşlık bölgesinde bir heykel planlanıyor.içinde İnönü özel müdürlerine de kaldırma ve Almanya’dan bir mimar Getirerek, büyük paralar sarf ederek burada İnönü’nün heykeli yapılıyor.O tarihler de İstanbul’da 3 yerde heykel var.Bir sadece Taksim’de, ikinci Sarayburnu’nda, üçüncüsü de Harbiye’de. , Fındıklı’daki Güzel Sanatlar Akademisi’nin bulunduğu atölyede yapılıyor. Atölyenin çatısı kaldırılıyor ki heykelin inşaatı devam etsin diye ancak bu heykel 4 yıl sürdü. 1940 – 44 yılları arasında. 2. Dünya Savaşı’nın o dönemi, en şiddetli zaman, Türkiye yoksulluğu içinde, halk süpürge tohumlarını yiyor. Ekmek vesikayla alınıyor. Sonuç olarak insanların büyük kısmı infial ediyor, karşı çıkıyor. İstanbul’da Türk Talebe Birliği nümayişler tertip ediyor ve sonuçta inşaatı 4 yıl süren heykelin dikeceği mani oluyorlar. Sonra bu heykel İstanbul Belediyesi’nin tramvay deposuna kaldırılıyor. Burada uzun yıllarda kalan heykel sonra 1950 yılında iktidar değişince Demokrat Parti iktidara gelince o heykelin dikimi unutuluyor. Seneler geçiyor, 12 Eylül 1980 ihtilalinde birinin akıllarına geliyor. Müzeyyenler görmüş hasar, heykel kesmek için tekrar masrafla bu heykel tamir ediliyor. 1982 yılında askeri hükümet heykeli İnönü’nün Maçka’daki köşkünün önüne dikiyor. O gün bugündür o heykel orada kalıyor” dedi.
“Heykel koruma altına alındı”
Sultan Abdülaziz’in yarım kalan camisi üzerine dikilen heykeli için alınan karar hakkında Ziya Burcuoğlu, “Sonunda bu yükseliş geldi tekrar, özellikle İstanbul Büyükşehir Belediyesi, İmamoğlu bunun üzerinde durarak farklı siyasi çevresi ile buranın ortaya çıkmasıyla ilgili İstanbul Büyükşehir meclisinden bir karara vararak konuştu” şeklinde .