Banyodan sonra büzüşmüş parmaklar: Hepimiz bu durumu yaşamışızdır. Suda uzun süre kalırsak parmak uçlarımız kırışır ve derimiz dalgalanır. Ancak bu durum uzun sürmez: banyodan çıkıp parmaklarımızı kurularsak, tekrar pürüzsüz hale gelmeleri uzun sürmez. Ama bu durum neden oluyor?
Cildimiz çok sayıda farklı işleve sahip karmaşık bir organdır: bizi davetsiz misafirlerden korur, bizi nemden, rüzgardan veya kuruluktan korur ve pigmentleri sayesinde derin doku katmanlarını güneş ışığının neden olduğu hasarlardan korur. Epidermis olarak adlandırılan dış deri tabakası, neme karşı reaksiyon için özellikle önemlidir. Ölü deri hücrelerinden oluşur, ancak merkezi görevleri yerine getirir: Örneğin, kuru bir ortamda vücudumuzu su kaybına karşı korur ve buna karşılık banyo yaparken çok fazla su emmesini engeller. Cildimiz nemi emdiğinde, dış deri tabakasındaki hücreler şişer. Kuruduklarında tekrar büzülürler.
Destek Yapısı Olarak Elastik Lifler
Yakın zamanda Tübingen ve Nürnberg'den fizikçiler, derinin içinde tam olarak ne olduğunu bir bilgisayar modeli yardımıyla çözdüler. Buna göre dış deri tabakası, düzenli bir kafes oluşturan keratin lifleri bulunuyor. Ancak keratin hidrofiliktir, lifler suyu çeker ve moleküllerine bağlanır. Bu, cilt hücrelerinin şişmesine neden olurken, aynı zamanda keratin lifleri de gerilir.
Ancak bu, elastik enerjiye mal olur: gerilen bir spiral yay gibi, keratin liflerinde bir gerilim oluşur. Bu güç aynı zamanda cilt hücrelerimizin süresiz olarak şişmemesini de sağlar. Lifler, hücrelerin genişlemesini durdurur ve cildin yalnızca sınırlı miktarda su emmesini sağlar.
Tekrar kurursak ve su atıştırması olmazsa bu süreç tersine döner: Dışarıda içeriden daha az su olduğu için, su molekülleri hücrenin dışına çıkmaya çalışır. Keratin lifleri tıpkı gerilmiş spiral yayların temel durumlarına dönmesi gibi tekrar kasılır. Sonuç olarak cildimiz emdiği suyu dışarı atar ve kalıcı bir hasar olmadan daha pürüzsüz bir hale gelir.