Bunun bizi hapşırdığımızda dışarı atılan mukus ve mikroplardan koruması mı gerekiyor? Ya da gözlerimizi kapatmak, gözlerimizin içeriden gelen güçlü basınçtan dolayı şişmesini ve zarar görmesini engelliyor olabilir mi? Her iki açıklama da internette dolaşıyor. Ayrıca hapşırmanın bir refleks olduğu ve bu nedenle isteseniz de gözlerinizi açık tutamayacağınız sık sık söylenir. Ama bu doğru mu?
Bu konuda araştırma yapan insanlar, “Hapşırma gerçek bir refleks değildir” diyor. Hapşırma dürtüsü çok daha karmaşıktır ve yalnızca omurilik tarafından kontrol edilmez. Hapşırdığınızda vücut, burundaki yabancı cisimlerden patojenlere ve alerjilere kadar çok farklı tetikleyicilere tepki verir. Hava, saatte yaklaşık 150 kilometre hızla patlayarak dışarı atılır, kafa öne doğru fırlar ve burun mukozasındaki can sıkıcı sorun çıkaranlar dışarı fırlar. KBB doktoru, gözlerinizi kapatmanın hapşırma refleksinin kaçınılmaz bir parçası olmadığını söylüyor. Hapşırırken gözlerini açık tutabilen insanların internette videoları bile var.
Uzmanların açıkladığı gibi, insanların hapşırırken istemsizce gözlerini kapatmalarının iki ana nedeni vardır. Öte yandan, hapşırdığınızda sadece solunum kasları ve göğüs bölgesi değil, tüm vücut gerilir. Ayrıca bazen hapşırdığınızda bir osurma veya bir damla idrarın salınmasından da anlayabilirsiniz. Doktor, “Ve bu gerilim sadece yüz ve gözleri içeriyor” diyor. Göz kasları da kasılır ve göz kapaklarını kapatırız. Bu reaksiyonun gözleri artan basınçtan koruması gerektiği oldukça saçmadır.
Burun ve Gözleri Birbirine Bağlayan Sinir Ağı
Öte yandan, gözler ve burun birbirine bir sinir vasıtasıyla bağlıdır. Bu nazosilier sinirin bir dalı burnun çatısını besler, başka bir dalı göz kapaklarına ve gözlerin beyazına gider. Bu nedenle gözler ve burun birbiriyle çok yakından bağlantılıdır. Buruna doğru çeken dal hapşırma gibi tahriş olursa bu da göz çevresinde reaksiyona neden olabilir.
KBB doktoru, “Göz ve burun arasındaki bu yakın bağlantı, örneğin, bazı insanlarda güçlü bir ışık uyarısının hapşırmayı tetiklemek için yeterli olması gerçeğiyle gösteriliyor” diyor. Bunun nedeni, nazosiliyer sinirin bir dalının optik sinire çok yakın olması ve hatta onu geçmesidir. Singbartl, “Güneşe baktığınızda, bu hafif uyaran, optik sinir üzerinde bir tür yüksek voltaj akımı üretir” diye açıklıyor. Bu akım daha sonra komşu sinire atlar, sinir lifi boyunca devam eder ve ardından hapşırmayı tetikler.