Avrupa'yı sarsan elektrik kesintisinin nedeni bulundu

28 Nisan günü İspanya, Portekiz, Fransa’nın güneybatısı, Andorra ve Belçika’nın bazı bölgelerinde yaşanan büyük elektrik kesintisi, milyonlarca insanın hayatını felce uğrattı. İspanyol elektrik dağıtım şirketi Red Eléctrica Española (REE), kesintinin nedenini açıkladı: İspanya’nın güneybatısında elektrik üretimindeki ani bir duraksama, şebekede kararsızlığa yol açtı ve Fransa ile elektrik bağlantılarının kopmasına neden oldu. İşte olayın detayları:

İspanya ve Portekiz’i vuran elektrik kesintisi, Avrupa’nın enerji altyapısındaki kırılganlıkları gözler önüne serdi. İspanya’daki üretim duraksaması ve Fransa ile bağlantının kopması, milyonları karanlıkta bıraktı. Elektrik büyük ölçüde geri gelse de, olayın tam nedenleri ve alınacak önlemler merak konusu. Avrupa, enerji güvenliğini güçlendirmek için yeni adımlar atmaya hazırlanıyor.

Kesintinin Nedeni: Üretimde Ani Duraksama

REE, kesintinin siber saldırıdan kaynaklanmadığını kesin bir dille belirtti. Şirket, olay öncesi sistemlerin stabil çalıştığını ve elektriğin istikrarlı bir şekilde dağıtıldığını vurguladı. Ancak İspanya’nın güneybatısında yaşanan bir elektrik üretim duraksaması, şebekede kararsızlığa sebep oldu. Bu durum, yalnızca beş saniye içinde elektrik sisteminin teknik kapasitesine uyumsuzluk yarattı ve Fransa ile İber Yarımadası arasındaki elektrik bağlantılarını kopardı.

Kopma, İber Yarımadası’ndaki şebekenin izole olmasına ve büyük bir enerji üretim kapasitesinin devreden çıkmasına yol açtı. Bu da tüm hattın çökmesine neden oldu. REE yetkilisi Eduardo Prieto, kesintinin “olağanüstü ve istisnai” olduğunu belirterek, olayın tam nedenlerini araştırdıklarını söyledi.

Kesintinin Boyutları ve Etkileri

Kesinti, 28 Nisan 2025 saat 12:33’te (CEST) başladı ve İber Yarımadası’nı karanlığa gömdü. Madrid, Barselona ve Lizbon gibi büyük şehirlerde hayat durma noktasına geldi. Kesintinin etkileri şunlardı:

• Ulaşım Kaosu: Madrid ve Lizbon metrosu tahliye edildi, tren seferleri durdu, trafik ışıkları söndü. Lizbon Havalimanı saat 13:00’te kapandı, Porto ve Faro havalimanları jeneratörle çalıştı. İspanya’da 96, Portekiz’de 45 uçuş iptal edildi.
• İletişim ve İnternet: Mobil ağlar çöktü, internet trafiği Portekiz’de %90, İspanya’da %80 düştü. WhatsApp gibi hizmetler sınırlı çalıştı.
• Sağlık ve Acil Durumlar: Hastaneler jeneratörlerle çalıştı, ancak Setúbal’daki bir hastanede su temini kesildi. Madrid’de 150 kişi asansörlerde mahsur kaldı.
• Günlük Hayat: Mağazalar kapandı, ATM’ler çalışmadı, Madrid Açık Tenis Turnuvası iptal edildi. İspanyollar sokaklarda toplandı, bazıları mum ışığında yemek yedi.

İspanya’da 30.000 polis konuşlandırıldı, sekiz bölgede 3. seviye acil durum ilan edildi. Portekiz’de vatandaşlar acil durumlar dışında 112’yi aramamaları konusunda uyarıldı.

Elektrik Geri Geliyor

REE, 29 Nisan sabahı İspanya’da elektriğin %99’unun, Portekiz’de ise 6,5 milyon haneden 6,2 milyonuna geri döndüğünü bildirdi. Madrid, Barselona, Murcia ve Katalonya gibi bölgelerde güç büyük ölçüde sağlandı. Ancak tren seferleri ve bazı hizmetler 30 Nisan’a kadar aksamaya devam edecek. Portekiz operatörü REN, tam normale dönüşün bir haftayı bulabileceğini belirtti.

Olası Sebepler ve Tartışmalar

REE, kesintinin İspanya’daki üretim duraksamasından kaynaklandığını belirtse de, bazı iddialar farklı senaryoları gündeme getirdi:

• Atmosferik Fenomen: Portekiz’in REN operatörü, kesintinin “nadir bir atmosferik fenomen” sonucu İspanya’daki yüksek gerilim hatlarında “anormal salınımlar” (indüklenmiş atmosferik titreşim) yarattığını öne sürdü. Ancak bu iddia daha sonra geri çekildi.
• Şebeke Bağlantısı: Eurelectric’ten Kristian Ruby, İspanya-Fransa arasındaki interkonnektörde bir arızanın şebekeyi izole ettiğini belirtti.
• Siber Saldırı Şüphesi: İspanya Yüksek Mahkemesi, kesintinin terörist bir saldırı olup olmadığını araştırıyor, ancak Avrupa Konseyi Başkanı António Costa ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Teresa Ribera, siber saldırı kanıtı olmadığını vurguladı.

Bazı uzmanlar, İspanya’nın yenilenebilir enerji ağırlıklı şebekesinin (kesinti sırasında elektriğin %75’i yenilenebilir kaynaklardan geliyordu) istikrarsızlığa yatkın olduğunu savundu. Ancak Başbakan Pedro Sánchez, yenilenebilir enerjinin suçlanamayacağını, nükleer santrallerin de devre dışı kaldığını söyledi.

Gelecek İçin Planlar

REE, Biscay Körfezi projesiyle Fransa ile elektrik bağlantılarını güçlendireceğini duyurdu. Bu proje, Avrupa şebekesinin dayanıklılığını artırmayı hedefliyor. Avrupa Komisyonu, ENTSO-E ile birlikte kesintinin nedenlerini detaylı inceleyecek.