İstanbul’un barajları alarm veriyor... Doluluk oranı kritik seviyede

İstanbul’un su kaynakları, yaz aylarının etkisiyle kritik bir eşiğe yaklaşıyor. İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi’nin (İSKİ) 22 Haziran verilerine göre, kente su sağlayan 10 barajın ortalama doluluk oranı %69,41’e düştü. Nisan’da %81,23’e ulaşan doluluk, Mayıs’tan itibaren gerilemeye başladı. Günlük 3 milyon 490 bin metreküp su tüketimi ve azalan yağışlar, megakentin su rezervlerini zorluyor. Vatandaşlar ve uzmanlar, su tasarrufu için acil önlem çağrısı yapıyor.

Barajlardaki son durum

İSKİ’nin 22 Haziran verileri, İstanbul’un barajlarında doluluk oranlarının alarm verdiğini gösteriyor. Baraj bazında doluluk oranları şöyle: Alibey %53, Terkos %72,34, Elmalı %84,71, Darlık %74,30, Ömerli %77,95, Büyükçekmece %63,61, Sazlıdere %53,20, Istrancalar %28, Kazandere %70,30 ve Pabuçdere %70,85. Istrancalar’daki %28’lik oran, en düşük seviye olarak dikkat çekerken, Elmalı %84,71 ile en yüksek doluluğa sahip. Ancak genel ortalamanın %70’in altına inmesi, sonbahar yağışlarının yetersizliği ve yüksek su tüketimiyle ilişkilendiriliyor. Bu yıl barajlara düşen yağış miktarı, metrekare başına 324,23 kilogram olarak ölçüldü.

Geçmiş yıllarla karşılaştırma

İSKİ’nin arşiv verilerine göre, 21 Haziran tarihindeki doluluk oranları son 10 yılda dalgalı bir seyir izledi: 2015’te %88,45, 2016’da %73,95, 2017’de %79,35, 2018’de %81,76, 2019’da %81,73, 2020’de %64,90, 2021’de %74,98, 2022’de %76,04, 2023’te %45,60 ve 2024’te %73,15. 22 Haziran’daki %69,41 oranı, 2023’teki dramatik düşüşe kıyasla daha iyi olsa da, 2015-2019 arasındaki yüksek seviyelerin gerisinde. Sosyal medyada, @KararHaber gibi hesaplar, “İstanbul için tehlike çanları çalıyor” yorumlarıyla durumu özetledi. Uzmanlar, küresel ısınma ve düzensiz yağış rejiminin bu düşüşte etkili olduğunu belirtiyor.

Şimdi ne olacak, çözüm için neler yapılmalı?

İstanbul’un günlük su tüketimi 3,5 milyon metreküpe yaklaşırken, barajlardaki doluluğun %70’in altına inmesi, su yönetiminde acil adımlar gerektiriyor. Olası senaryolar ve çözüm önerileri şöyle:

• Kısa vadeli önlemler: İSKİ, su tasarrufu kampanyalarını yoğunlaştırabilir ve vatandaşları bilinçlendirmek için sosyal medya ve billboard reklamlarına ağırlık verebilir. Yüksek tüketimli işletmelere su kısıtlaması uygulanabilir. Sosyal medyada, @HavaForum’un 7 Haziran’daki “%74’ten bir anda uçar gider” uyarısı, tasarrufun önemini vurguluyor.
• Orta vadeli planlar: Sonbahar yağışlarının barajları desteklemesi umuluyor, ancak yağışsız bir senaryoda Melen ve Yeşilçay gibi dış kaynaklardan su aktarımı artırılabilir. İSKİ, 2020’de %57,85’e düşen doluluğu bu şekilde dengelemişti.
• Uzun vadeli çözümler: İstanbul’un su altyapısı, artan nüfus ve iklim değişikliğine uyum sağlayacak şekilde modernize edilmeli. Yağmur suyu toplama sistemleri yaygınlaştırılabilir ve kayıp-kaçak oranı (%20 civarı) düşürülebilir. İTÜ’den Dr. Demirhan’ın 2020’de belirttiği gibi, su baskınlarıyla kaybolan yağmur suları yer altı kaynaklarına yönlendirilmeli.

Vatandaşlar, sosyal medyada #Susuzİstanbul etiketiyle tasarruf çağrıları yaparken, bazıları İSKİ’yi yetersiz planlama nedeniyle eleştiriyor. İSKİ’nin su kesintisi senaryosunu şimdilik gündeme almadığı bilinse de, doluluk oranının %50’nin altına düşmesi halinde kesintiler kaçınılmaz olabilir. İstanbul’un su geleceği, hem yetkililerin hem de halkın ortak çabasına bağlı.