Tunceli’nin Hozat ilçesi Gavurkale’ye kadar uzanan bir tarihi yol saptandı. Yolun, günümüzden yaklaşık 3 bin yıl önce yapıldığı ve dünyanın en eski kara yolu olabileceği belirtiliyor.
Tunceli’de son yıllarda yapılan kalıntı araştırmaları, dünyanın en eski kara yolu olabilecek verilerini gözetliyor önüne seriyor. Hozat’ın kuzeydoğu istikametinden Hızan Dağı’nın yanı başındaki Gavurkale’ye uzanan tarihi yol, Demir Çağı’nda yapıldığını düşünüyor. Boyutları yer 1 metreyi yarı işlenmiş kaya bloklarının oluşturduğu yol zemininde, rüzgar yerlerinin Düzgünleştirildiği ve dere yatakları gibi gerekli görülen ağırlık yoğunluğu 1 metreyi bulan harçsız taş örgülü köprülerle ulaşımın sağlandığı. Yolun genişliği 3-3,5 metre olmakta beraberde yük hayvanları ve atlı arabaların geçişine uygun bir yol olduğu genel olarak görülebiliyor. Tarihi yolu bir Demir Çağ yerleşimi olan Gavurkale’ye uzanan 3 kilometre uzunluğundaki rotası net bir şekilde izlenebiliyor.
Gavurkale’de 3 bin yıl önce yapmış
Yüksekliği 2 metre 80 santim olup uzunluğu 20 metreye kadar ulaştığı ve oldukça iyi korsanları olan sur duvarlarının varlığı, yeni keşfedilen Gavurkale’nin en önemli özelliği olduğu belirtiliyor. Kalede ana kayaya oturtulmuş sur duvarlarının alt kademe sur duvarları 130×60 santimetre gibi görece daha büyük yarı işlenmiş taş bloklarından oluşurken, üst kademe sur duvarları 100×25 santimetre ile 20×10 santimetre arasında yerlerde sal taşlarıyla inşa edildiği saptandı. Sur tuğlaları arasında herhangi bir harç bulunmayan kale surlarının Demir Çağında inşa edilmiş olduğu tahmin ediliyor. Yol ve kalenin günümüzden yaklaşık üç bin yıl önce yapıldığı tahmin ediliyor.
Birinci derece kalıntı sit alanı ilan edildi
Yapılan kalıntılara ilişkin bilgi veren Yozgat Bozok Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümünden Dr. Gözlemlerimiz bu tarihi yol, 3-3,5 metrelik olan yassılaştırılmış taş ve kaya bloklarıyla sıkılaştırılmış toprak zeminden oluştuğunu bize gösteriyor. Çalışmada aynı yol hattı üzerindeki yapı 1 metreye kadar olan harçsız, işlenmiş taşlardan inşa edilmiş köprü ayaklarında da tanımlandı” dedi.
Gavurkalesi hakkında da bilgi veren Dr. Öğretim Üyesi Erdoğan, “Gavurkalesi ise barındırdığı kaya işçiliği ve sur yapım tekniği nedeniyle Demir Çağ’da ortaya koyuyor. Yolun ve kalenin bölgedeki yerel güçlernce mi yapıldı yoksa Orta Demir Çağı’nda egemen politik gücü olan Urartularca mı götürülecek daha kapsamlı araştırmaları bekliyor” diye konuştu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Erzurum Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Müdürlüğü, 24 Nisan 2023 tarihinde bir önceki Hozat ilçesi Karaca köyü sınırları içinde yer alan Gavurkale’nin 2863 sayılı Kanun’un 6. bölümünde belirtilen özelliklerini taşıması nedeniyle 1. yerleşim yerinin tescil olarak alınmasına karar verdi. Müdürlük, ilgili topluluklardan bölgeyi koruma amaçlı imar bitki hazırlanmasını da istedi.