Osman Hamdi Bey'in kayıp tablosu küllerinden doğdu

Türk resim sanatının öncülerinden Osman Hamdi Bey’in uzun yıllar kayıp olduğu düşünülen “Kahve Hazırlanıyor” (Preparing Coffee) tablosu, 29 Nisan 2025’te Londra’daki Sotheby’s müzayede evinde 1 milyon 16 bin sterline (yaklaşık 1,3 milyon dolar veya 52,5 milyon TL) alıcı buldu. Eser, müzayedede en yüksek değere ulaşan tablo oldu.

Osman Hamdi Bey’in ‘Kahve Hazırlanıyor’ Tablosu Londra’da 1 Milyon Sterline Satıldı

Yüzyılı aşkın bir süre Avrupa’daki özel koleksiyonlarda saklanan 1881 tarihli bu nadide eser, yakın zamana kadar yalnızca Sebah & Joaillier’in çektiği siyah-beyaz bir fotoğrafla biliniyordu. İsimsiz bir alıcı, tabloyu telefonla verdiği teklifle satın aldı.

“Kahve Hazırlanıyor”, 1910’larda Gürcistanlı koleksiyoncu Prens Sadiq Yadigarov tarafından satın alındı. Eser, Yadigarov’un oğlu Archil’e, ardından 1930’larda evlilik yoluyla Viyanalı bir koleksiyoncuya geçti ve 2008’e kadar miras yoluyla korundu. Yakın zamanda Avusturya’daki başka bir özel koleksiyonda ortaya çıkan tablo, Sotheby’s Oryantalist Sanat Müzayedesi’nde satışa sunuldu. Tahmini satış fiyatı 1-1,5 milyon sterlin olsa da, 1 milyon 16 bin sterline satıldı.

Tablo, Topkapı Sarayı’nda hayali bir harem atmosferini yansıtan zengin çinili, sütunlu bir iç mekânda geçiyor. İki genç kadının kahve hazırlama ritüelini tasvir eden eser, Osman Hamdi Bey’in kültürel saygı ve estetik inceliğini gözler önüne seriyor. Eserin üst kısmında Kufi yazıyla yazılmış Besmele ve Hud Suresi 88. ayetinin bir kısmı (“Başarmam ancak Allah’ın yardımıyladır”) yer alıyor, bu da tabloya manevi bir derinlik katıyor.

Osman Hamdi Bey Kimdir?

1842-1910 yılları arasında yaşayan Osman Hamdi Bey, Osmanlı’nın seçkin bir ailesinden geliyordu. Hukuk eğitimi için Paris’e gönderilen sanatçı, burada Ecole des Beaux-Arts’ta resim ve arkeoloji eğitimi aldı. Fransız akademik tarzını Osmanlı kültürüyle harmanlayan Hamdi Bey, oryantalist sanatın Müslüman yaşamına saygılı ve gerçekçi bir yansımasını sundu. Kaplumbağa Terbiyecisi, Kur’an Okuyan Kız ve Yeşil Cami’de Kur’an Dersi gibi eserleriyle tanınan sanatçı, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi ve İstanbul Arkeoloji Müzesi’nin kurucusu olarak da biliniyor.

Sanatsal ve Kültürel Değeri

Tablo, Osman Hamdi Bey’in Doğu-Batı sentezini ustalıkla yansıtıyor. Pera Müzesi’nden Barış Kıbrıs, eserdeki mekanın anıtsal Osmanlı mimarisi unsurlarıyla kurgulandığını, ancak hayali bir harem olarak tasarlandığını belirtiyor. Filiz Kuvvetli, tablodaki çiniler, halılar ve sarı kaftanlı kadının kıyafetinin diğer eserlerde de kullanıldığını, sanatçının kendi koleksiyonundaki giysileri modellerine giydirerek çalıştığını ifade ediyor. Kahve Hazırlanıyor, Türk kahve kültürünü ve Osmanlı yaşamını detaylı bir şekilde betimleyerek kültürel bir köprü kuruyor.