Leman Dergisi’nin 26 Haziran tarihli sayısında yayımlanan ve Hz. Muhammed ile Hz. Musa’yı tasvir ettiği iddia edilen karikatür, Türkiye’de büyük bir tartışma yarattı. Karikatürün “dini değerleri alenen aşağılama” suçu oluşturduğu gerekçesiyle İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı soruşturma başlattı; dört kişi gözaltına alındı, derginin ilgili sayısı toplatıldı. Siyasilerden art arda gelen tepkiler arasında CHP içinde dikkat çekici bir ayrışma yaşandı. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Mansur Yavaş, karikatürü kınayarak ifade özgürlüğünün ayrıştırıcı bir araç olmaması gerektiğini vurguladı. CHP Genel Başkanı Özgür Özel ise karikatürün Gazze’de öldürülen Müslüman çocukları temsil ettiğini savunarak, “yapılmamış bir saygısızlık” üzerinden linç başlatıldığını söyledi. Bu farklı yaklaşımlar, CHP içindeki görüş ayrılıklarını gözler önüne serdi.
Yavaş’tan kınama: Saygı ve sağduyu şart
Mansur Yavaş, karikatüre sert tepki göstererek, “Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed’e ve inanç değerlerimize yönelik her türlü saygısızlık, milletimizin ortak vicdanını yaralar,” dedi. İfade özgürlüğünün nefret veya ayrıştırma aracı haline getirilmemesi gerektiğini vurgulayan Yavaş, “Bu topraklarda birlikte yaşamanın en güçlü harcı karşılıklı saygı ve sağdurudur. Kullanılan üslup, milyonlarca insanımızın kalbini kırmıştır,” ifadeleriyle karikatürü eleştirdi. Hukuk içinde hareket edilmesi gerektiğini belirten Yavaş, birleştirici bir dilin önemine dikkat çekti. Yavaş’ın açıklaması, sosyal medyada geniş destek bulurken, bazı kullanıcılar onun sağduyulu yaklaşımını övdü. Bu duruş, Yavaş’ın geniş kitlelere hitap eden birleştirici siyaset anlayışını yansıttı.
Özel’den savunma: Karikatür yanlış anlaşıldı
Özgür Özel, İstanbul’daki bir etkinlikte karikatürü savunarak, “Gazze’de bombardıman altında hayatını kaybetmiş, kanatlar takılmış bir melek görüyorum. Orada Muhammed, Gazze’de öldürülmüş, ismini Hz. Muhammed’den alan bir Müslüman çocuktur,” dedi. Karikatürün peygamberlerin adını taşıyan çocukların ölümlerini resmettiğini öne süren Özel, “Hz. Muhammed’e saygısızlığa izin vermem ama yapılmamış bir saygısızlık üzerinden linçe de sessiz kalmam,” diyerek dergiye yönelik tepkileri eleştirdi. Leman’ın Filistin meselesine destek veren yayınlarını hatırlatan Özel, karikatürün dini değerleri aşağılama amacı taşımadığını savundu. Bu açıklamalar, sosyal medyada tartışma yarattı; bazı kullanıcılar Özel’in yaklaşımını cesur bulurken, diğerleri dini hassasiyetlere duyarsızlıkla suçladı.
Soruşturma ve toplumsal gerilim
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, karikatürün Türk Ceza Kanunu’nun 216. maddesi kapsamında “halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama” suçu oluşturduğunu değerlendirerek soruşturma başlattı. Karikatürist Doğan Pehlivan, grafiker Cebrail Okçu, yazı işleri müdürü Zafer Aknar ve müessese müdürü Ali Yavuz gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, “Bu hayasızlar hukuk önünde hesap verecek,” diyerek gözaltı videolarını paylaştı. Leman, karikatürün Hz. Muhammed’i değil, Filistin’de öldürülen Müslümanları konu aldığını açıklayarak özür diledi ve yanlış anlaşılmalardan dolayı iyi niyetli okurlardan af diledi. Ancak, 30 Haziran gecesi derginin Beyoğlu’daki binası önünde toplanan kalabalık, “Yaşasın şeriat” sloganlarıyla binaya saldırmaya çalıştı; camlar kırıldı, polis havaya ateş açarak grubu dağıttı. Olay, ifade özgürlüğü ve dini hassasiyetler arasındaki gerilimi bir kez daha ortaya koydu.
Yorumlar
Kalan Karakter: