ABD Başkanı Donald Trump, 16 Haziran’da Kanada’daki G7 Zirvesi’nden erken ayrılarak Washington’a dönerken, İsrail’in İran’a yönelik saldırılarının devam edeceğini ve İran’la ateşkes aramadığını söyledi. Air Force One’da gazetecilere konuşan Trump, “Önümüzdeki iki gün içinde öğreneceksiniz. Kimse şimdiye kadar yavaşlamadı,” diyerek İran’ın nükleer programına karşı “gerçek bir son” istediğini vurguladı. Orta Doğu’daki gelişmeleri Beyaz Saray’dan takip edeceğini belirten Trump, İran’ın ABD ordusuna zarar vermesi halinde sert karşılık verileceği uyarısında bulundu.
G7 Zirvesi’nde erken ayrılık ve İran mesajı
Trump, Kanada’nın Alberta eyaletindeki Kananaskis’te düzenlenen G7 Liderler Zirvesi’nde, İsrail’in 13 Haziran’dan bu yana İran’a düzenlediği hava saldırılarının gölgesinde bulundu. Zirvenin ikinci gününde, 16 Haziran’da erken ayrılarak Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulundu. İran’ın nükleer silah planlarından vazgeçmesi gerektiğini tekrarlayan Trump, “Gerçek bir son istiyorum,” dedi. İsrail’in 17 Haziran’da İran’ın yeni Genelkurmay Başkanı Ali Şadmani’yi öldürmesi ve 15 Haziran’da Gulamali Raşid’in öldürülmesi, Trump’ın “Kimse yavaşlamadı” ifadesini destekler nitelikte. Trump, G7 liderlerinin İran-İsrail gerilimini azaltma çağrısı yapan ortak metne imza atmayacağını da bildirdi. Zirveden ayrılma nedeninin İran-İsrail çatışmasıyla ilgili olmadığını, “daha büyük bir mesele” olduğunu iddia eden Trump, detay vermedi.
Diplomasi ihtimali ve sert uyarılar
Trump, İran’la görüşmeler için Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff veya Başkan Yardımcısı JD Vance’ı gönderme olasılığına “Olabilir, ama Washington’a döndüğümde ne olacağına bağlı,” diyerek açık kapı bıraktı. İran’ın ABD ordusuna zarar vermemesi gerektiğini bildiğini savunan Trump, “Vatandaşlarımıza zarar gelirse sert karşılık veririz,” uyarısında bulundu. İran’ın nükleer programına yönelik olası bir müdahale sorusuna, “Bu programın çok önce yok olmasını umardım,” yanıtını verdi. Kuzey Kore veya Rusya’nın İran’a yardım edip etmediği sorusuna ise “Böyle bir şey görmedim,” dedi. Trump’ın bu açıklamaları, diplomasiye şans tanırken askeri caydırıcılığı ön planda tuttuğunu gösteriyor.
Bölgesel ve küresel yansımalar
Trump’ın “İki gün içinde göreceksiniz” ifadesi, 19 Haziran’a kadar İran-İsrail çatışmasında yeni bir gelişme olabileceği spekülasyonlarını artırdı. İran, 14 Haziran’da Tel Aviv ve Hayfa’ya 100’den fazla balistik füze ve İHA ile misilleme yapmış, 24 kişinin ölümüne neden olmuştu. G7 Zirvesi’nde İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Trump’a Gazze’de ateşkes ve İran’la müzakere yolunun açılması gerektiğini söyledi, ancak Trump bu önerilere mesafeli durdu. Türkiye, İsrail’in İran’a saldırılarını kınarken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bölgede daha geniş bir savaşın önlenmesi için acil ateşkes çağrısı yaptı. Altın ve petrol fiyatları, gerilimle sıçrama yaptı; gram altın 4302 TL, brent petrol 76 dolara ulaştı. Trump’ın sert söylemi, Orta Doğu’daki tansiyonu düşürmekten ziyade tırmandırma riski taşıyor.
Trump’ın G7 Zirvesi’nden erken ayrılması ve İran’a yönelik “gerçek bir son” talebi, İsrail’in saldırılarıyla birleştiğinde Orta Doğu’da yeni bir kriz dalgasını tetikleyebilir. “İki gün içinde” ifadesiyle merak uyandıran Trump, diplomasi ve askeri seçenekler arasında bir denge kurmaya çalışıyor. İran’ın nükleer programına karşı sıfır tolerans duruşu, bölgedeki aktörleri zor bir sınavla karşı karşıya bırakıyor. Önümüzdeki günler, hem Trump’ın stratejisini hem de küresel piyasaların tepkisini belirleyecek.
Yorumlar
Kalan Karakter: