ABD Başkanı Donald Trump, İran’la yürütülen nükleer müzakerelerin olumlu ilerlediğini ve bu süreçte İsrail’in olası askeri hamlelerinden kaçınması gerektiğini vurguladı. 28 Mayıs’ta Oval Ofis’te konuşan Trump, geçen hafta İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu’ya, görüşmeleri sekteye uğratabilecek adımlardan uzak durması için uyarıda bulunduğunu doğruladı. “İran ile çok iyi görüşmeler yapıyoruz,” diyen Trump, gelecek haftalarda bir anlaşma umudu taşıdığını belirtti.
İsrail, İran’ın nükleer programını “varoluşsal tehdit” olarak görüyor ve müzakerelere şüpheyle yaklaşıyor. Netanyahu’nun, İran’ın uranyum zenginleştirme kapasitesinin tamamen kaldırılmasını talep ettiği biliniyor. Trump’ın uyarısı, ABD-İsrail ilişkilerinde nükleer görüşmeler nedeniyle ortaya çıkan gerilimi yansıtıyor. Görüşmelerin başarısı, hem bölgesel istikrar hem de uluslararası diplomasi açısından kritik önem taşıyor.
Trump’ın İran nükleer görüşmeleri
Trump, 28 Mayıs’ta Oval Ofis’te yaptığı açıklamada, İran’la nükleer müzakerelerin olumlu ilerlediğini ve 2 Haziran’da İstanbul’da yeni bir tur görüşme önerdiklerini belirtti. Reuters’a göre, Nisan 2025’te başlayan dolaylı görüşmeler, 2015 Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) çerçevesini koruyarak, 25 yıllık bir süre için sıkı denetim ve uranyum zenginleştirme sınırlarını genişletmeyi hedefliyor. İran, %3,67 zenginleştirme sınırı ve UAEA’ya genişletilmiş erişim sunmayı kabul ederken, uranyum zenginleştirme hakkından vazgeçmeyeceğini vurguladı. Trump, “İran nükleer silah sahibi olamaz,” diyerek, anlaşmanın başarısız olması durumunda “çok kötü bir gün” olacağı uyarısında bulundu.
Netanyahu’ya uyarı
Trump, 22 Mayıs’taki telefon görüşmesinde Netanyahu’yu, İran’ın nükleer tesislerine yönelik olası bir askeri saldırı planının müzakereleri baltalayabileceği konusunda uyardı. Axios’a göre, Trump, “Bu, diplomatik çözümü engelleyecek bir hareket olur,” diyerek Netanyahu’dan bir hafta süre istedi. İsrail, Mayıs 2025’te nükleer tesislere saldırı planlamış, ancak Trump’ın diplomasiye öncelik vermesiyle bu plan askıya alınmıştı. Netanyahu’nun danışmanı Ron Dermer ve Mossad Şefi David Barnea, 23 Mayıs’ta Roma’da Trump’ın özel elçisi Steve Witkoff ile, ardından Washington’da CIA Direktörü John Ratcliffe ile görüştü. Görüşmelerde, İsrail’in “sıfır zenginleştirme” talebi reddedildi.
Görüşmelerdeki gerginlik ve beklentiler
İsrail, İran’ın nükleer altyapısının tamamen kaldırılmasını ve 2003 Libya modeline benzer bir anlaşma talep ediyor. The Times of Israel’e göre, Netanyahu, uranyum zenginleştirme kapasitesinin yanı sıra İran’ın balistik füze programının da görüşmelere dahil edilmesini istiyor. Ancak İran Dışişleri Bakanı Abbas Araghchi, “Zenginleştirme hakkı tartışılmaz,” diyerek bu talepleri reddetti. Trump’ın ekibi, Oman aracılığıyla yürütülen dolaylı görüşmelerde, İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarını yurtdışına göndermesi ve santrifüj sayısını azaltması gibi adımları tartışıyor. The New York Times, görüşmelerin bir ortak ilkeler deklarasyonu ile sonuçlanabileceğini, ancak detayların daha fazla müzakere gerektireceğini belirtti.
Yorumlar
Kalan Karakter: