AYM Kadir Özkaya kimdir, nereli? Ne dedi, neden gündemde?

Anayasa Mahkemesi (AYM) Başkanı Kadir Özkaya, Türkiye’nin yüksek yargı organlarından birinin lideri olarak önemli bir pozisyonda bulunuyor. Özkaya, hem mesleki kariyeri hem de AYM’deki görevleriyle dikkat çeken bir isim. Son dönemde, AYM’nin verdiği kararlar ve Özkaya’nın uluslararası toplantılardaki faaliyetleri, onu kamuoyunun gündemine taşıdı.

Kadir Özkaya, 21 Mart 2024 tarihinde AYM Başkanı seçilmiş ve 20 Nisan 2024’te görevine başlamıştı. Özkaya’nın, AYM’nin tartışmalı kararlar verdiği bir dönemde başkanlık koltuğunda oturması, hem hukuk çevrelerinde hem de sosyal medyada sıkça konuşulmasına neden oluyor. Özellikle, AYM’nin bireysel başvuru kararları ve siyasi davalardaki tutumu, Özkaya’nın liderliğindeki mahkemenin yakından takip edilmesine yol açıyor.

Kadir Özkaya Kimdir? Nerelidir?

Kadir Özkaya, 12 Ağustos 1963 tarihinde Mersin’in Tarsus ilçesinde doğdu. Eğitim hayatına Bandırma Ortaokulu’nda başlayan Özkaya, ardından Tapu Kadastro Meslek Lisesi’ni tamamladı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nden 1985 yılında mezun oldu. Evli ve iki çocuk babası olan Özkaya, meslek hayatına Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nde memur olarak başladı ve Tarım Kredi Kooperatifleri’nde kontrolörlük yaptı. 1991 yılında idari yargı hakimlik stajına başlayan Özkaya, 1993’te Danıştay tetkik hakimi oldu. 2005-2011 yılları arasında AYM raportörlüğü, 2011-2014 yılları arasında Danıştay üyeliği yaptı. 18 Aralık 2014’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından AYM üyeliğine seçildi ve 2020 ile 2024’te iki kez AYM Başkan Vekilliği görevine getirildi. Özkaya, Açıklamalı İçtihatlı İdari Yargılama Usulü Kanunu ve Belediye Başkanları Meclis Üyeleri ve Muhtarların Soruşturulmaları Yargılanmaları ve Düşürülmeleri adlı iki kitabın da ortak yazarıdır.

Neden Gündemde?

Kadir Özkaya, AYM Başkanı olarak özellikle son dönemde AYM’nin verdiği kararlar ve uluslararası faaliyetleri nedeniyle gündemde. Özkaya, Can Atalay davasında TİP Hatay Milletvekili’nin haklarının ihlal edildiği yönünde oy kullanan 9 üyeden biriydi, bu da onun “denge unsuru” olarak görülmesine neden oldu. Ancak, Barış Akademisyenleri, Cumhuriyet Davası ve HDP’nin Hazine yardımı hesabına bloke gibi davalarda “hak ihlali yok” yönünde oy kullanması, bazı çevrelerce “iktidar yanlısı” olarak yorumlandı.

Ayrıca, Özkaya’nın uluslararası platformlardaki aktifliği dikkat çekiyor. Şubat 2025’te Arnavutluk’ta Avrupa Anayasa Mahkemeleri Konferansı’na, Ocak 2025’te Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin adli yıl açılışına ve Mısır’da Afrika Anayasa Mahkemeleri Toplantısı’na katılması, onun küresel çapta temsil yeteneğini öne çıkardı. Bu etkinliklerde yaptığı konuşmalar, özellikle Kur’an-ı Kerim’den örnekler vererek ahiret ve hesap gününe atıfta bulunması, sosyal medyada övgü ve eleştiri topladı.

Özkaya’nın Tartışmalı Konumu

Özkaya’nın hukuk fakültesi mezunu olmaması, kamu yönetimi kökenli bir isim olarak AYM Başkanı seçilmesi bazı kesimlerce eleştirildi. Sosyal medyada, “Tapu Kadastro memurluğundan AYM Başkanlığı’na” gibi yorumlar yapılarak bu durum alay konusu oldu. Ancak, destekçileri Özkaya’nın uzun yargı tecrübesini ve AYM’deki geçmişini vurguluyor. Özkaya’nın Erdoğan tarafından atanmış olması ve AYM-Yargıtay geriliminin sona erdiği yönündeki yorumlar da onun “devletle uyumlu” bir isim olarak görüldüğünü gösteriyor. CHP lideri Özgür Özel’in Özkaya’yı ziyaret ederek AYM’nin anayasal düzenin güvencesi olduğunu vurgulaması ise, Özkaya’nın siyasi diyaloglardaki merkezi rolünü ortaya koyuyor.

Kadir Özkaya, AYM’nin başında bulunduğu bu kritik dönemde, hem Türkiye’deki yargı tartışmalarının hem de uluslararası temsilin önemli bir figürü olarak öne çıkıyor. Onun kararları ve açıklamaları, hukuk ve siyaset çevrelerinde yakından izlenmeye devam edecek.