İsrail - İran savaşı... Saldırıların ardı arkası kesilmiyor

İsrail, 13 Haziran Cuma sabaha karşı İran’a yönelik “Yükselen Aslan” kod adlı geniş çaplı bir hava operasyonu başlattı ve gün boyunca saldırılar devam etti. 200 savaş uçağıyla gerçekleştirilen saldırılar, İran’ın nükleer tesisleri, balistik füze üretim merkezleri ve askeri üslerini hedef aldı. Tahran, İsfahan, Tebriz, Hamedan, Loristan ve Kirmanşah kentlerinde yoğun patlamalar yaşanırken, İran devlet medyası, aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu en az 78 kişinin öldüğünü, 329 kişinin yaralandığını bildirdi. Saldırılarda Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, Devrim Muhafızları Komutanı Hüseyin Selami, Hava Savunma Sistemleri Komutanı Davud Şeyhiyan ve Hatemül Enbiya Karargah Komutanı Gulamali Reşid dahil üst düzey komutanlar hayatını kaybetti. İran, 100’den fazla kamikaze İHA ile misilleme yaptı, ancak İHA’lar İsrail sınırlarında engellendi.

İsrail’in öğle saatlerinde Tebriz ve Hamedan’daki hedeflere yeni bir saldırı dalgası başlatması, gerilimi daha da artırdı. İran Dini Lideri Ali Hamaney, İsrail’e “sert karşılık” vereceklerini açıklarken, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA), Natanz ve Fordo nükleer tesislerinde hasar olduğunu, ancak radyasyon seviyelerinde değişiklik olmadığını bildirdi. ABD Başkanı Donald Trump, saldırının İran’ı nükleer anlaşma masasına döndürebileceğini söylerken, Beyaz Saray’da acil toplantı düzenledi. Türkiye, İngiltere ve Suudi Arabistan’dan kınama gelirken, bölgedeki savaş riski küresel piyasaları sarsıyor; petrol fiyatları yüzde 13, altın yüzde 1,3 yükseldi. İşte son gelişmeler ve saldırının detayları.

Saldırıların kapsamı ve kayıplar

İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF), 200 savaş uçağıyla İran’da 100’den fazla hedefi vurduğunu, 330’dan fazla mühimmat kullanıldığını açıkladı. Natanz ve Fordo nükleer tesisleri, Hamedan’daki Noje Hava Üssü, Tebriz Havalimanı çevresi ve Tahran’daki askeri karargâhlar hedef alındı. Fars haber Ajansı, Tahran’da 78 kişinin öldüğünü, Tebriz’de 18 kişinin yaşamını yitirdiğini bildirdi. Ölenler arasında 6 nükleer bilim insanı, özellikle Fereydun Abbasi ve Muhammed Mehdi Tehranchi yer aldı. IDF Sözcüsü Effie Defrin, İran’ın hava savunma sistemlerinin çoğunun imha edildiğini ve İsrail’in hava sahasında daha özgür hareket edebileceğini savundu. İran, sivil yerleşim yerlerinin de vurulduğunu belirtti.

İran’ın misillemesi ve yeni atamalar

İran, İsrail’e 100’den fazla kamikaze İHA ile misilleme yaptı, ancak IDF, İHA’ların Ürdün ve Suriye üzerinde engellendiğini duyurdu. Hamaney, Kum’daki Cemkeran Camii’ne kırmızı intikam bayrağı çektirerek misilleme sinyali verdi. Komuta kademesindeki kayıplar sonrası, Genelkurmay Başkanlığı’na Abdurrahim Musevi, Devrim Muhafızları’na Muhammed Pakpur, Hatemül Enbiya Karargahı’na Ali Şadimani atandı. İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, BM’ye yazdığı mektupta saldırıyı “savaş ilanı” olarak niteledi ve meşru müdafaa hakkını kullanacaklarını açıkladı. Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidi, petrol fiyatlarını yüzde 13 artırdı.

Uluslararası tepkiler ve küresel etkiler

ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, İran’a 60 gün süre verdiğini, ancak saldırının müzakereleri hızlandırabileceğini söyledi. ABD, USS Thomas Hudner savaş gemisini Akdeniz’e kaydırdı. İngiltere Başbakanı Keir Starmer, Netanyahu ile görüşerek tansiyonun düşürülmesini istedi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, saldırıyı “provokasyon” olarak kınadı; MHP lideri Devlet Bahçeli, İsrail’in nihai hedefinin Türkiye olduğunu savundu. Suudi Arabistan, İran’ı “kardeş ülke” niteleyerek saldırıyı kınadı. UAEA, Natanz’da ciddi hasar olduğunu doğruladı, ancak radyasyon sızıntısı olmadığını bildirdi. Avrupa gaz fiyatları yüzde 4 artarken, altın ons fiyatı 3430 dolara yükseldi.