Marmara Denizi, son yıllarda artan kirlilik, iklim değişikliği ve aşırı avcılık nedeniyle ciddi bir ekolojik krizle karşı karşıya. 14 Temmuz 2025’te, Dünya Köpek Balığı Farkındalık Günü’nde, WWF-Türkiye Kıkırdaklı Balıklar Danışmanı Dr. Hakan Kabasakal’ın açıklamaları, denizdeki oksijen yetersizliğinin köpek balıkları gibi kıkırdaklı balıkları kıyılara ittiğini ortaya koydu. Camgöz gibi zararsız türlerin sıkça görülmesi, sosyal medyada paniğe yol açsa da, asıl tehdidin deniz ekosisteminin çöküşü olduğu vurgulanıyor. İşte Marmara’daki bu dramatik değişimin nedenleri ve etkileri.
Oksijen yetersizliği: Derin sularda yaşam tükeniyor
Marmara Denizi’nin derinliklerinde oksijen seviyeleri alarm verici düzeylere geriledi. Dr. Hakan Kabasakal’a göre, 100 metre derinlikten sonra oksijen miktarı 1 mg/L’nin altına düşüyor, 200 metre ve ötesinde ise tamamen sıfırlanıyor. Normalde bir litre deniz suyunda en az 4,5 mg oksijen bulunması gerekirken, Marmara’nın derin noktalarında bu seviye 2 mg/L’nin altına inmiş durumda. Bu durum, köpek balıkları, vatozlar ve deniz kartalları gibi yüksek oksijen ihtiyacı olan kıkırdaklı balıkların yaşam alanlarını terk ederek daha sığ ve oksijenli kıyı sularına göç etmesine neden oluyor. Ancak kıyılar da müsilaj, kirlilik ve balıkçılık baskısı nedeniyle güvenli bir sığınak olmaktan uzak.
Kirlilik, iklim değişikliği ve aşırı avcılık
Marmara Denizi’ndeki ekolojik krizin temel nedenleri arasında kirlilik, iklim değişikliği ve aşırı avcılık öne çıkıyor. Son 30 yılda sanayileşme ve kentsel baskılar, deniz suyunda karbon, azot ve fosfor gibi maddelerin birikmesine yol açtı, bu da yosun patlamalarını tetikleyerek oksijen seviyelerini daha da düşürdü. İklim değişikliği, deniz suyu sıcaklıklarını artırarak ekosistemi bozarken, aşırı avcılık Marmara’daki 25 kıkırdaklı balık türünün popülasyonunu ciddi şekilde azalttı. WWF-Türkiye’nin üç yıllık saha araştırmaları, 2024’te kıyıdaki kıkırdaklı balık sayısında dramatik bir düşüş olduğunu gösteriyor. Bu türler, besin zincirinin üst basamaklarında yer aldığından, yok olmaları deniz ekosisteminde domino etkisi yaratabilir.
Kıyıdaki köpek balıkları: Tehdit mi, mağdur mu?
Marmara kıyılarında görülen köpek balıkları, genellikle 2 metreyi geçmeyen, insandan kaçan camgöz türleri. Büyük beyaz gibi saldırgan türler, 40 yıl önce Marmara’yı terk etti. Dr. Kabasakal, bu balıkların insanlara tehdit oluşturmadığını vurguluyor; asıl tehlike, kıyı balıkçılığının bu türleri hedef alması. Kıyıya yönelen balıklar, oksijensiz derin sulara geri dönemiyor ve yeni yaşam alanlarında da av baskısıyla karşı karşıya kalıyor. WWF-Türkiye’nin “Gözüm Doğada” uygulaması, vatandaşların sahildeki tür gözlemlerini paylaşarak koruma çalışmalarına katkı sağlamasını teşvik ediyor. Bu veriler, Marmara’daki biyolojik çöküşün boyutlarını anlamada kritik bir rol oynuyor.
Yorumlar
Kalan Karakter: