14 Mayıs Çarşamba günü Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad, dünya siyasetinde çığır açan bir buluşmaya ev sahipliği yaptı. ABD Başkanı Donald Trump ve Suriye’nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara (Ebu Muhammed el-Colani), 25 yıl aradan sonra ABD-Suriye liderleri arasında gerçekleşen ilk yüz yüze görüşmede bir araya geldi. Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın ev sahipliğindeki zirveye, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan çevrim içi katılarak Türkiye’nin bölgesel liderliğini pekiştirdi. Görüşme, Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması kararının ardından gerçekleşti ve Orta Doğu’da yeni bir dönemin kapısını araladı.
Zirve, Suriye’nin yeniden inşası ve bölgesel istikrar için kritik bir adım olarak değerlendiriliyor. Trump’ın yaptırımları kaldırma kararında Erdoğan’ın etkisi öne çıkarken, Şara’nın uluslararası arenada meşruiyet kazanma çabası dikkat çekti. Muhammed bin Selman’ın arabuluculuğu, Körfez ülkelerinin Suriye’deki yeni yönetimi destekleme kararlılığını gösterdi. İşte, bu tarihi buluşmanın detayları ve bölgesel etkileri.
Trump ve Şara’nın Riyad buluşması
Riyad’daki Suudi-ABD Yatırım Forumu’nda gerçekleşen görüşme, Hafız Esad’ın 2000’de Bill Clinton ile Cenevre’de buluşmasından bu yana ABD-Suriye liderleri arasındaki ilk temas oldu. Ahmed eş-Şara, Hayat Tahrir al-Şam (HTS) liderliğindeki isyanla Beşar Esad’ın devrilmesinin ardından Ocak 2025’te Suriye’nin geçici cumhurbaşkanı seçildi. Trump, 13 Mayıs’ta yaptığı açıklamada, Suriye’ye yönelik tüm yaptırımları kaldırdığını duyurdu ve “Erdoğan ile görüştük, bu kararı birlikte aldık” dedi. Beyaz Saray, görüşmenin ikili ilişkiler, bölgesel güvenlik ve Suriye’nin siyasi geleceği üzerine odaklandığını belirtti.
Erdoğan ve Selman’ın stratejik katkıları
Cumhurbaşkanı Erdoğan, çevrim içi katıldığı zirvede, Türkiye’nin Suriye’deki barış süreci ve terörle mücadele konusundaki kararlılığını vurguladı. Trump, yaptırımları kaldırma kararını Erdoğan’ın talebine bağlayarak, “Türkiye’nin lideri ve diğer saygın arkadaşlarım bu yönde telkinde bulundu” dedi. Muhammed bin Selman, Şara ile ön görüşmeler yaparak süreci kolaylaştırdı ve Suudi Arabistan’ın Suriye’nin yeniden inşası için ekonomik destek sağlayacağını taahhüt etti. X’te, @tgrthabertv gibi hesaplar, “Erdoğan’ın diplomasisi Suriye’nin kaderini değiştiriyor” yorumuyla Türkiye’nin rolünü öne çıkardı.
Sürecin arka planı ve Şara’nın konumu
Ebu Muhammed el-Colani olarak bilinen Ahmed eş-Şara, bir dönem El Kaide’nin Nusra Cephesi lideriydi ve ABD’nin 10 milyon dolar ödül koyduğu bir isimdi. Ancak, HTS’yi El Kaide’den ayırarak imajını değiştirdi ve Aralık 2024’te Esad rejimini devirdi. Şara, Suudi Arabistan, Türkiye ve Körfez ülkeleri tarafından destekleniyor; bu destek, İran ve Rusya’nın Suriye’deki etkisini azaltmayı amaçlıyor. Londralı analist İbrahim Hamidi, görüşmeyi “Suriye’de stratejik bir değişim” olarak nitelendirdi. Ancak, İsrail, Şara’nın geçmiş HTS bağlantıları nedeniyle temkinli bir duruş sergiliyor.
Bölgesel ve küresel yankılar
Zirve, Orta Doğu’da güç dengelerini yeniden şekillendirme potansiyeli taşıyor. Suriye’nin İran ve Rusya’dan uzaklaşması, ABD ve Körfez ülkeleri için stratejik bir kazanç olarak görülüyor. Şam’da Emevi Meydanı’nda halk, yaptırımların kaldırılmasını havai fişeklerle kutladı. X’te bazı kullanıcılar Şara’nın geçmişine dair şüphelerini dile getirdi. Perşembe günü İstanbul’da yapılacak Rusya-Ukrayna zirvesi, küresel piyasaları ve altın fiyatlarını etkileyebilir. Zirve, Suriye’nin yeniden inşası için uluslararası iş birliğini güçlendirebilir.
Yorumlar
Kalan Karakter: