Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Mayıs 2025 Tarım Ürünleri Üretici Fiyat Endeksi (Tarım-ÜFE) verilerini açıkladı. Endeks, bir önceki aya göre yüzde 0,23 artarken, yıllık bazda yüzde 28,96’lık artış kaydetti. Tropikal ve subtropikal meyvelerde yıllık fiyat artışı yüzde 87,26 ile rekor kırarken, sebze grubunda yüzde 14,61’lik sert bir düşüş yaşandı. Çok yıllık bitkisel ürünlerde ise aylık fiyat artışı yüzde 9,38 oldu. Veriler, tarım sektöründe fiyat baskısının devam ettiğini, ancak bazı ürün gruplarında dalgalanmaların dikkat çekici olduğunu gösteriyor.
Tropikal meyveler zirvede, sebzelerde sert düşüş
Mayıs 2025’te Tarım-ÜFE, ürün grupları arasında büyük farklılıklar sergiledi. Tropikal ve subtropikal meyveler, yıllık bazda yüzde 87,26’lık fiyat artışı ile en yüksek sıçramayı yaptı. Bu artış, ithal ürünlerin döviz kuru etkisi ve lojistik maliyetlerdeki yükselişle ilişkilendiriliyor. Buna karşılık, sebze, kavun-karpuz, kök ve yumrular grubu aylık bazda yüzde 14,61 düşüşle en sert gerilemeyi gördü. Bu düşüş, mevsimsel üretim artışı ve hasat döneminin etkisiyle açıklanıyor. Uzmanlar, sebze fiyatlarındaki bu dalgalanmanın, tüketici fiyatlarına da yansıyabileceğini belirtiyor. Çok yıllık bitkisel ürünlerde ise aylık yüzde 9,38’lik artış, zeytin, üzüm ve fındık gibi ürünlerdeki fiyat hareketlerinden kaynaklandı.
Alt sektörlerde karışık tablo
Tarım-ÜFE verileri, alt sektörlerde karışık bir tablo ortaya koyuyor. Tarım ve avcılık ürünleri Mayıs’ta yüzde 0,41 gerilerken, ormancılık ürünleri yüzde 7,85, balıkçılık ürünleri ise yüzde 11,95 artış gösterdi. Ormancılıkta kereste talebinin artması, balıkçılıkta ise avlanma maliyetlerindeki yükseliş bu artışları tetikledi. Canlı hayvanlar ve hayvansal ürünler grubunda fiyatlar aylık yüzde 0,59 artarken, yıllık artış yüzde 21,53’te kaldı. Tek yıllık bitkisel ürünlerde aylık yüzde 7,20’lik düşüş, tahıl ve bakliyat gibi ürünlerdeki arz fazlalığına bağlanıyor. Yılbaşından bu yana kümülatif artışın yüzde 12,56 olması, tarım sektöründeki fiyat baskısının yıl boyunca devam ettiğini gösteriyor.
Ekonomik etkiler ve beklentiler
Tarım-ÜFE’deki yıllık yüzde 28,96’lık artış, tarım sektöründeki maliyet baskısının tüketici fiyatlarına yansıma potansiyelini artırıyor. On iki aylık ortalamalara göre artışın yüzde 35,21 olması, uzun vadeli fiyat istikrarının zor olduğunu düşündürüyor. Tropikal meyvelerdeki yüksek artış, döviz kuru ve ithalat bağımlılığı gibi yapısal sorunları öne çıkarırken, sebze fiyatlarındaki düşüş kısa vadeli bir rahatlama sağlayabilir. Ancak uzmanlar, İran-İsrail geriliminin petrol fiyatlarını (17 Haziran’da brent petrol 76 dolar) ve dolayısıyla tarımsal girdileri artırması durumunda, Tarım-ÜFE’nin önümüzdeki aylarda daha da yükselebileceği uyarısında bulunuyor. Hükümetin tarımsal destek politikaları ve gübre-sulama maliyetlerine yönelik adımları, sektördeki fiyat dalgalanmalarını dengelemede kritik rol oynayacak.
Mayıs 2025 Tarım-ÜFE verileri, tarım sektöründe fiyat dinamiklerinin karmaşık bir yapıda seyrettiğini ortaya koyuyor. Tropikal meyvelerdeki rekor artış ve sebzelerdeki sert düşüş, sektördeki dengesizlikleri yansıtırken, yıllık yüzde 28,96’lık artış maliyet baskısının sürdüğünü gösteriyor. Çiftçiler, artan girdilerle mücadele ederken, tüketiciler dalgalı fiyatlarla karşı karşıya. Tarım sektörünün geleceği, küresel gelişmeler ve iç politikalarla şekillenecek.
Yorumlar
Kalan Karakter: